Η καρδιά είναι μυς με ειδικά χαρακτηριστικά, ο οποίος συστέλλεται, προωθώντας το αίμα, χάρις στην ηλεκτρική του διέγερση. Το ηλεκτρικό ρεύμα που διαπερνά την καρδιά είναι πολύ μικρής έντασης, ικανής πάντως ώστε να ανιχνεύεται από κατάλληλα τοποθετημένα ηλεκτρόδια, τα οποία, λειτουργώντας συνδυασμένα, μας παρέχουν μία πολύτιμη καταγραφή των ηλεκτρικών διεγέρσεων διαφορετικών κοιλοτήτων της καρδιάς, αποτυπούμενη στο γνωστό μας ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Το μηχανικό αποτέλεσμα της κυκλικής ηλεκτρικής διέγερσης της καρδιάς είναι η συστολή του καρδιακού μυός. Κάθε συστολή της καρδιάς προωθεί μέρος του αίματος που περιέχει στην αορτή, την κεντρική αρτηρία του σώματος, και η συστολή γίνεται αντιληπτή στις μεγάλες αρτηρίες ως σφυγμός. Συνήθως έχουμε γύρω στις 70 τέτοιες συστολές της καρδιάς κάθε λεπτό.
Η ηλεκτρική διέγερση της καρδιάς είναι αυτόματη, έχει κανονικότητα και μεγάλη ποικιλία στη συχνότητα της, ανάλογα με τις συνθήκες. Όταν αυξάνονται οι απαιτήσεις της καρδιάς σε αίμα, ο οργανισμός θα προκαλέσει την αύξηση της συχνότητας με την οποία συστέλλεται. Δεν είναι ασύνηθες να έχουμε 100, 120 ή και περισσότερες καρδιακές συστολές στο λεπτό (ταχυκαρδία), κατά την διάρκεια έντονης φυσικής δραστηριότητας, για παράδειγμα. Δεν είναι επίσης ανησυχητική, η μείωση της καρδιακής συχνότητας κατά την ανάπαυση ή στην διάρκεια του ύπνου στις 60 συστολές κάθε λεπτό ή και λιγότερες.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η ηλεκρτική διέγερση της καρδιάς δεν ακολουθεί τη φυσιολογική της μορφή, διασπώντας συχνά και την συνήθη κανονικότητα της, οπότε έχουμε καρδιακή αρρυθμία.