Το ενδεχόμενο να χρειαστεί να χειρουργηθεί ασθενής που έχει πρόσφατα αντιμετωπιστεί με τοποθέτηση φαρμακοεκλύοντος stent (Drug-eluting stent, DES) αποτελεί έναν από τους πονοκέφαλους του καρδιολόγου, από την εποχή που διαπιστώθηκε αυξημένη πιθανότητα θρόμβωσης των DES αρκετούς μήνες μετά την τοποθέτηση τους, πέραν δηλαδή των 30 ημερών, που ήταν το σύνηθες διάστημα διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής για τα συμβατικά stent (Bare metal stents, BMS).
Μία μελέτη καταγραφής από την Ιαπωνία, η οποία δημοσιεύθηκε ηλεκτρονικά (Circulation: Cardiovascular Interventions) πριν την έντυπη δημοσίευση της, καταγράφει ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό μη καρδιακών χειρουργικών επεμβάσεων, συγκεκριμένα 22% στα 3 έτη που ακολούθησαν την τοποθέτηση stent, αλλά η πορεία των ασθενών που χειρουργήθηκαν δεν δικαιώνει τους φόβους μας.
Από τους 12.207 ασθενείς στην μελέτη CREDO-Kyoto (Coronary Revascularization Demonstrating Outcome Study in Kyoto) λίγο περισσότεροι από τους μισούς (55%) αντιμετωπίστηκαν με DES (n = 6.802) και οι υπόλοιποι με BMS (n = 5.405).
Το ποσοστό των ασθενών που χρειάστηκε να υποβληθούν σε κάποια χειρουργική επέμβαση ήταν υψηλότερο από το αναμενόμενο (22%), με τους ασθενείς με BMS να υποβάλλονται συχνότερα σε χειρουργείο τόσο ενωρίς (4,4% vs. 1,9% στις πρώτες 42 ημέρες) όσο και στο σύνολο της τριετούς παρακολούθησης (23% vs. 21%, p = 0,0007) συγκριτικά με ασθενείς με DES. Η χειρουργική επέμβαση αφορούσε σε αγγεία (15%), κοιλιακή χώρα (15%), οφθαλμικές (12%), ενδοσκοπικές πεπτικού (12%), στόματος/προσώπου (9%) και ορθοπεδικές επεμβάσεις (9%).
Εντύπωση προκαλεί η ιδιαίτερα καλή περιεγχειρητική και μετεγχειρητική πορεία των ασθενών. Τα ποσοστά εμφράγματος και θρόμβωσης του stent 30 ημέρες μετά το χειρουργείο ήταν 0,6% and 0,4% αντίστοιχα, χωρίς να διαφέρουν μεταξύ DES και BMS. Από τα δεδομένα επίσης φαίνεται πως είναι πολύ πιθανό οι ασθενείς που συνεχίζουν αγωγή με ασπιρίνη καθ’ όλη την περιεγχειρητική περίοδο να έχουν λιγότερα ισχαιμικά επεισόδια από όσους ελάμβαναν διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή (οι διαφορές υπήρχαν στη μελέτη, αλλά δεν απέκτησαν στατιστική σημαντικότητα).
Συμπερασματικά, πρόκειται για μία μελέτη, η οποία θέτει σε αμφισβήτηση τόσο τους φόβους μας όσον αφορά στην τοποθέτηση DES σε ασθενείς που θα χρειαστεί να χειρουργηθούν, όσο και στην αναγκαιότητα διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής περιεγχειρητικά, προκρίνοντας την χορήγηση μόνο ασπιρίνης.