Η πρώτη μας σχέση είναι μαζί σας, σχέση απόλυτης εξάρτησης και αγάπης. Από την μητέρα βιώνουμε την τρυφερότητα που συνοδεύει την κάλυψη των βασικών μας αναγκών. Το μητρικό στήθος αποτελεί την πρώτη μορφή με την οποία μας φανερώνεται ο κόσμος και αποτελεί σημείο αναφοράς για την υπόλοιπη ζωή μας. Αντίστοιχη σιγουριά και θαλπωρή αναζητούμε ως ενήλικες, δημιουργώντας σχέσεις, φιλίες και σταδιοδρομίες.
Στην μητέρα μας καταφεύγουμε όταν πεινάμε, κρυώνουμε ή πονάμε κατά την παιδική μας ηλικία. Οι διατροφικές μας συνήθειες εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τις δικές της επιλογές και την αντίσταση της στην σκουπιδοφαγία που μπορεί να μας επηρεάσει μέσω της τηλεόρασης ή του σχολείου. Το παράδειγμα της μας κατευθύνει σε δραστηριότητες που γυμνάζουν το σώμα και το πνεύμα και μας εκπαιδεύει στην αίσθηση του μέτρου και της κοινωνικής ευθύνης.
Η πορεία μας προς την ενηλικίωση περνά μέσα από την κατανόηση του δικού σας δυσπρόσιτου μυστηρίου. Διαφορετικές και πάντα πιο ώριμες στο σχολείο, στη γειτονιά, στα πρώτα πάρτι. Για την δική σας προσοχή θα κάνουμε πράγματα που δεν θα δείχνουν ποτέ αρκετά και η δική σας παρουσία θα κατευθύνει τα όνειρα μας. Για εσάς θα ανάψουμε τσιγάρο, μήπως και πλησιάσουμε το αρσενικό πρότυπο που σερβίρεται από την τηλεόραση, μήπως ξορκίσουμε τα μπιμπίκια και το χνούδι στο πάνω χείλος μας, την άγουρη και άχαρη εφηβεία μας. Την ίδια στιγμή εσείς ανθίζετε, με τους χυμούς της φύσης να γεμίζουν το κορμί σας, να ξεχειλίζουν από τα ρούχα σας που ποτέ πια δεν θα είναι παιδικά. Προσθέτετε νέα αινίγματα στο μεγάλο σας μυστήριο με μυστικές συζητήσεις και συμβουλές από τη μαμά για τις «δύσκολες μέρες». Αντιμετωπίζετε τις απορίες μας για το θέμα, που παντελώς αγνοούμε, με μητρική σχεδόν κατανόηση κάτω από χαμόγελα που ανταλλάσσετε μεταξύ γυναικών. Κατανοούμε ίσως τότε, για πρώτη φορά, ότι γνωρίζετε περισσότερα γιατί βιώνετε περισσότερα και ασυγκρίτως ανώτερα από εμάς. Εμείς μπορούμε μόνο να ελπίζουμε πως θα αντιμετωπίζετε κάθε φορά την άγνοια μας με μητρική κατανόηση.
Συνεχίζετε να αποτελείτε θαυμαστό μυστήριο και μετά την ενηλικίωση μας. Προσπαθούμε να καταλάβουμε τις ανάγκες σας, να ανταποκριθούμε στο πρότυπο συντρόφου που διαμορφώνει η εποχή μετά την χειραφέτηση σας. Είμαστε σωστοί ιππότες όταν σας ανοίγουμε την πόρτα του αυτοκινήτου ή γραφικοί δανδήδες που ξέμειναν στην εποχή της γιαγιάς σας; Περιμένετε από εμάς να σας προστατεύουμε ή αποτελεί προσβολή της προσωπικότητας σας ακόμα και η σκέψη πως χρειάζεστε προστασία; Εμείς είμαστε αυτοί που βραχυκυκλώνονται με τις αλλαγές που επιβάλλετε στους ρόλους των φύλλων, αλλά και εσείς πληρώνετε ένα κόστος προσδιορισμού της χειραφέτησης σας. Είναι άραγε τυχαίο που στις παρέες της γενιάς μας είναι συνηθισμένο φαινόμενο η παρουσία ανδρών που έκοψαν το κάπνισμα και γυναικών που δεν σκέφτονται καν να το περιορίσουν; Το κάπνισμα είναι ένα δικαίωμα σας που δεν το «κατακτήσατε» ακόμη αρκετά, ένα υπόλοιπο φόρου αίματος που η γενιά μας πληρώνει στη γυναικεία χειραφέτηση – ελπίζω όχι και η γενιά της κόρης μου. Ίσως πάλι να υπάρχει και άλλη εξήγηση για την επιμονή σας να μην συζητάτε καν να χάσετε την «απόλαυση» του καπνίσματος (δηλαδή την ικανοποίηση του συνδρόμου στέρησης από το οποίο πάσχει ο καπνιστής). Οι άνδρες κόβουν το κάπνισμα – ή τουλάχιστον προσπαθούν να το κόψουν και όσοι δεν τα καταφέρνουν βασανίζονται – έχοντας τη λογική στάση του φόβου απέναντι στον θάνατο. Εσείς αντίθετα δίνετε πολλές φορές την εντύπωση πως δεν φοβάστε τον θάνατο όσο εμείς. Το διαπιστώνουμε συχνά όταν σας βλέπουμε να περνάτε αγέρωχες μέσα από ιατρικές επεμβάσεις και δοκιμασίες, σε αντίθεση με τους συντρόφους σας που δείχνουμε χαμένοι όταν δεν μας κρατάτε το χέρι στην πιο απλή ίωση. Δεν αποκλείεται λοιπόν εκτός από το χρέος σας στη γυναικεία χειραφέτηση η ίδια η ανωτερότητα σας, η εμπειρία της δημιουργίας νέας ζωής, να σας οδηγεί σε μία υποσυνείδητη πεποίθηση αθανασίας και στην αντιμετώπιση των συνεπειών του καπνίσματος αφ’ υψηλού. Όπως και να ναι πάντως, είναι κρίμα να σας χάνουμε πριν την ώρα σας και είναι άδικο τόσο το δέρμα όσο και η φωνή σας να γερνούν από τις συνέπειες του τσιγάρου πολύ ενωρίτερα από την αναμενόμενη φυσιολογική φθορά.
Φαντάζομαι πως γνωρίζαμε πολύ καλά όλα τα παραπάνω και κυρίως τη δύναμη σας, που πηγάζει από το προνόμιο των βιωμάτων και των εμπειριών σας, όταν σας ονομάσαμε «ασθενές φύλλο». Στην πραγματικότητα είσαστε πανίσχυρες και η φύση σας επιφυλάσσει ειδική μεταχείριση, όπως γνωρίζουμε καλά εμείς οι καρδιολόγοι, με τη στεφανιαία νόσο να αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα καθ’ όλη την διάρκεια της αναπαραγωγικής σας ηλικίας. Σας ονομάσαμε άραγε «ασθενές φύλλο» επειδή φοβόμαστε τη δύναμη σας ή επειδή ζηλεύουμε τον κεντρικό σας ρόλο στην δημιουργία ζωής συγκρίνοντας τον με τον συμπληρωματικό, δικό μας ρόλο; Μόνο δι υμών και χάρις σε εσάς μπορούμε να δούμε παιδιά να μεγαλώνουν, ξορκίζοντας το αναπόφευκτο τέλος της ύπαρξης μας. Μπορούμε τουλάχιστον να ζήσουμε δίπλα σας την εμπειρία και να την καταλάβουμε, στον βαθμό που καταφέρνουμε να συμπάσχουμε μαζί σας, όσο περισσότερο έχουμε πετύχει να συμμετέχουμε σε αυτά που νοιώθετε, στα πλαίσια της συντροφικότητας του ζευγαριού. Και στο τέλος της εμπειρίας αυτής να σταθούμε δίπλα σας στην ανατροφή νέων ανθρώπων και, συχνά, νέων γυναικών.
Η ευλογία της ανατροφής παιδιών, διπλή ευλογία η ανατροφή κοριτσιών. Έχοντας την τύχη να απολαμβάνουμε κόρες που μεγαλώνουν, μας δίνεται η δυνατότητα μίας νέας θέασης του κόσμου σας, του μαγικού κόσμου της γυναικείας προσωπικότητας, που αυξάνει ακόμα περισσότερο τον θαυμασμό μας. Διαπιστώνουμε την αξιοζήλευτη ωριμότητα σας ήδη από την παιδική ηλικία σε σύγκριση με τα συνομήλικα σας αγόρια τόσο στη σκέψη όσο και στην συμπεριφορά. Δείχνει να είναι ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ταξίδι στην αρχή του οποίου βρίσκεται ο γράφων και δεδομένης της συμμετοχής των βιωμάτων του στη σύνταξη αυτού του σημειώματος θα πρέπει να μείνει ανολοκλήρωτο, με τη συνέχεια να έπεται…
(Δημοσιεύθηκε στη στήλη “Επίκαιρα και άλλα” του περιοδικού “Στους ρυθμούς της καρδιάς”, τεύχος 226, Μάρτιος/Απρίλιος 2011, σελ. 23 )