Η ομιλία του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Κου Παύλου Τούτουζα, προέδρου του ΕΛ.Ι.ΚΑΡ. στην εκδήλωση παρουσίασης του “Καρδιά: Έμαθες; Σώθηκες!”:
“Σήμερα η διατήρηση καλής υγείας έχει πάψει να αποτελεί στόχο των ιατρών μόνο ή της πολιτείας. Οι ίδιοι οι πολίτες επηρεάζουν την υγεία τους, με την επιλογή τρόπου ζωής. Κάθε πρόσωπο πρέπει να γνωρίζει τα επίπεδα της χοληστερίνης στο αίμα του, την περιφέρεια της μέσης του και τις επιπτώσεις που έχει το κάπνισμα και η καθιστική ζωή στην υγεία του. Η έλλειψη άσκησης, η παχυσαρκία, που συνοδεύονται συχνά από υψηλές τιμές πιέσεως και σακχάρου, το κάπνισμα καθώς και οι υψηλές τιμές χοληστερίνης στο αίμα αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, δηλαδή την πιθανότητα να πάθουμε έμφραγμα ή εγκεφαλικό. Όλα αυτά τα επαναλαμβάνουμε συνεχώς, χρόνια πολλά, το ΕΛ.Ι.ΚΑΡ. από το 1991 και δεν επιτρέπεται σήμερα στην Ελλάδα να υπάρχει πρόσωπο που δεν έχει ακούσει πόσο κακό κάνει το κάπνισμα ή τι είναι η χοληστερίνη!
Ο Κος Σπανός μας φέρνει αυτό το βιβλίο για να μας πει πως δεν φτάνει αυτό, οι οδηγίες τρόπου ζωής ώστε να αποφύγεις το έμφραγμα, πρέπει να γνωρίζεις και τα πρόδρομα συμπτώματα του εμφράγματος. Η πλειονότητα των αιφνιδίων απωλειών από έμφραγμα συμβαίνουν εκτός νοσοκομείου και θα είχαν αποφθεχθεί εάν ο πάσχων είχε κινητοποιηθεί από τα πρόδρομα συμπτώματα του εμφράγματος και βρισκόταν έγκαιρα σε νοσοκομειακό περιβάλλον:
…Ξυπνάς στις 3 το πρωί από σφίξιμο στο στέρνο, που σε «χτυπάει» στην πλάτη – δεν έχεις ξανανιώσει τέτοιο πράγμα. Σηκώνεσαι να ανοίξεις το παράθυρο να πάρεις αέρα και βλέπεις το σφίξιμο να μεγαλώνει καθώς περπατάς – κάθεσαι στην καρέκλα, λες στην γυναίκα σου να σου φέρει λίγο νερό. Τρίβεις το στήθος με οινόπνευμα και αφού πιεις και το νερό σιγά σιγά το σφίξιμο υποχωρεί, μπορείς να κοιμηθείς – Θα ξανάρθει όμως το πρωί που θα ξυπνήσεις, όπως σηκώνεις το χέρι σου να ξυριστείς – σταματάς: το ίδιο σφίξιμο πάει να αρχίσει…
Ο απρόσκλητος επισκέπτης προκαλείται από μια ξαφνική ανταρσία, μία διαδήλωση σε κάποια αρτηρία της καρδιάς, που κλείνει την κυκλοφορία. Συνήθως υποχωρεί για λίγο αλλά επανέρχεται και όταν η αρτηρία φράξει για τα καλά, έχουμε έμφραγμα. Απροσδόκητες επισκέψεις όπως η παραπάνω χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση σε καρδιολογική κλινική, γιατί μπορεί να είναι τα προεόρτια ενός εμφράγματος. Αν χρειαστεί θα γίνει στεφανιογραφία και, βλέποντας το σημείο της ανταρσίας, θα το ανοίξουμε με ένα μπαλονάκι, θα μπει stent και η κυκλοφορία θα συνεχιστεί κανονικά.
Γιατί σήμερα, χάρις στην πρόοδο της ιατρικής τεχνολογίας, μπορούμε να προλάβουμε το έμφραγμα: Με μια στεφανιογραφία, χωρίς νάρκωση, βλέπουμε σε 10 λεπτά τις αρτηρίες της καρδιάς και διορθώνουμε το σημείο της ανταρσίας και ελευθερώνεται η αρτηρία – οπότε δεν θα το πάθουμε το έμφραγμα.
Αλλά και στις περιπτώσεις που δεν δώσαμε σημασία στα προεόρτια του εμφράγματος και η ανταρσία προχώρησε πολύ, έφραξε για τα καλά την αρτηρία και δεν περνάει καθόλου το αίμα για μισή, μία ώρα, και τότε: άμεση μεταφορά σε καρδιολογική κλινική, με Αιμοδυναμικό εργαστήριο σε 24ωρη ετοιμότητα, μας σώζει από τα χειρότερα, η αρτηρία ανοίγει με μπαλόνι /stent και πάλι θα καθαρίσει από την διαδήλωση η αρτηρία, θα πάρει ξανά το πολύτιμο αίμα η καρδιά, το κομμάτι της που άρχισε να νεκρώνεται θα ζήσει και ο καρδιολόγος σου στο ΗΚΓμα και στο triplex που θα σου κάνει δεν θα μπορεί να δει πως πέρασες έμφραγμα κι εσύ θα λες «δεν πέρασα έμφραγμα, κρυολόγημα πέρασα».
Στις σελίδες του βιβλίου όλα αυτά εξηγούνται με απλά λόγια – το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα από την αρχή ως το τέλος, ώστε να μπορέσει κανείς να μάθει για την αθηρωματική πλάκα, πως δημιουργείται η «ανταρσία», τι είναι το έμφραγμα και πως σώζει η στεφανιογραφία, το μπαλονάκι και το stent. Και εξηγεί με απλά λόγια τι είναι το μπαλονάκι, το stent, το μπαϊπάς, το μπαϊπάς σε πάλλουσα καρδιά, πως γίνονται το ένα και το άλλο, ποιοι γιατροί κάνουν το καθένα, πότε τα χρειαζόμαστε αλλά και πως επιλέγουμε ανάμεσα τους. Γιατί υπάρχουν και οι περιπτώσεις που ο πάσχων νοιώθει σφίξιμο στο στήθος, λόγω στενώματος σε αρτηρία, χωρίς όμως να είναι προεόρτια εμφράγματος: έχουμε πάσχοντες από χρόνια νόσο, που δυσκολεύονται στην ανηφόρα – δεν τους ξυπνάει σφίξιμο τη νύχτα- αλλά οι αρτηρίες τους έχουν στενώματα, που με τα χρόνια μεγάλωσαν και δεν φτάνει πια το αίμα που παίρνει η καρδιά για να τα καταφέρει στην ανηφόρα. Και ξέρουμε πως αν ανοίξουμε τα στενώματα με μπαλόνι/stent ζούνε καλύτερα. Οι επεμβατικοί καρδιολόγοι έχουν προχωρήσει πολύ τα τελευταία χρόνια και πολλοί άρρωστοι που παλαιότερα θα οδηγούνταν χωρίς συζήτηση στον καρδιοχειρουργό σήμερα μπορούν να αντιμετωπιστούν και με μπαλόνι/stent. Από το 2003 που εμπιστεύτηκα τους ασθενείς μου στον Κο Σπανό διαπίστωσα την εξαιρετική πορεία που έχουν μετά από τοποθέτηση των νέων stent με φάρμακο, ενώ παλαιότερα θα οδηγούνταν σε χειρουργική επέμβαση. Είναι θαυμάσιο σε επανεξέταση με στεφανιογραφία μετά από τρία, έξι και οκτώ χρόνια να βλέπω την άριστη λειτουργία των stent χωρίς πρόσθετη βλάβη. Ως αποτέλεσμα της άριστης διατήρησης των stent, η συνεχιζόμενη φαρμακευτική θεραπεία στην οποία υποβάλλονται οι ασθενείς μετά την αγγειοπλαστική, αποβλέπει κυρίως στην αναστολή εμφάνισης στενώσεων σε άλλα σημεία των αρτηριών, ώστε να μην προκύψει πρόβλημα στο μέλλον.
Αυτή είναι επίσης μια προσφορά του βιβλίου: εξηγεί με απλά λόγια τις διαφορετικές επεμβάσεις καρδιάς, με τα θετικά και τα αρνητικά τους, ώστε να μπορεί ο πάσχων να κατανοεί την συζήτηση που γίνεται ώστε να αποφασισθεί ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της δικής του περίπτωσης”.