Μία αναίμακτη μέθοδος ανίχνευσης της ευάλωτης αθηρωμαυικής πλάκας, η οποία μπορεί να αλλάξει τον τρόπο άσκησης της καρδιολογίας, στοιχειοθετείται σε μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, η οποία αναρτήθηκε στον ιστότοπο του Lancet.
Χρησιμοποιώντας ένα ραδιοϊσότοπο, το σημασμένο φθωριούχο νάτριο (18F-NaF, που επί χρόνια εφαρμόζεται για την ανίχνευση παραγωγής ασβεστίου κατά την οστεοποίηση), οι ερευνητές μπόρεσαν να εντοπίσουν την ένοχη πλάκα σε ασθενείς με οξύ έμφραγμα, να ανιχνεύσουν ευάλωτες πλάκες σε ασθενείς με σταθερή στηθάγχη και να εντοπίσουν την περιοχή ρήξης της αθηρωματικής πλάκας σε παρασκευάσματα καρωτιδικής ενδοαρτηρεκτομής!
Αναλυτικότερα, η μελέτη περιείχε ομάδα 40 ασθενών, που υποβλήθηκαν σε κλασσική στεφανιογραφία, CT στεφανιογραφία (με μέτρηση του calcium score) και σε PET-CT στα πλαίσια οξέος εμφράγματος (μέσος χρόνος από το οξύ επεισόδιο: 8 ημέρες). Το PET-CT έγινε τόσο με το σύνηθες ραδιοϊσότοπο σημασμένης γλυκόζης (18F-FDG), όσο και με το 18F-NaF (το πρώτο δεν είχε καλά αποτελέσματα, επειδή προσλαμβανόταν από το μυοκάρδιο). Η πρόσληψη του 18F-NaF ανίχνευσε με επιτυχία την ένοχη βλάβη σε 37 ασθενείς, ενώ σε έναν ακόμα πιθανότατα την ανίχνευσε (στην Περισπωμένη αρτηρία, αλλά ο επεμβατικός καρδιολόγος θεώρησε ένοχη μία βλάβη στην Δεξιά στεφανιαία).
Σε μια δεύτερη ομάδα 40 ασθενών, που υποβλήθηκαν σε στεφανιογραφία για σταθερή στηθάγχη, ακολούθησαν τις ίδιες απεικονιστικές μεθόδους και, επιπροσθέτως, χρησιμοποίησαν μελέτη με ενδοστεφανιαίους υπερήχους κατά την στεφανιογραφία (με χρήση tissue characterization). Σε 18 ασθενείς ανευρέθησαν πλάκες με αυξημένη (κατά 25% συγκρινόμενη με το εγγύς τμήμα) πρόσληψη 18F-NaF, οι οποίες αντιστοιχούσαν με τα ευρήματα μικροασβεστοποίησης, μεγάλου νεκρωτικού πυρήνα και θετικής αναδιαμόρφωσης της αρτηρίας στο σημείο της πλάκας από το ενδοστεφανιαίο υπερηχογράφημα (στοιχεία που συνηγορούν υπέρ ευάλωτης πλάκας).
Τέλος, το εντυπωσιακότερο ίσως εύρημα της μελέτης, σε έλεγχο με 18F-NaF PET-CT σε χειρουργικά παρασκευάσματα από καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή 9 ασθενών (μέσος χρόνος από το εγκεφαλικό επεισόδιο: 17 ημέρες) η περιοχή μεγίστης πρόσληψης ραδιοϊσοτόπου αντιστοιχούσε στο σημείο ρήξεως της πλάκας.
Γιατί το 18F-NaF ανιχνεύει την ραγείσα ή/και την ευάλωτη αθηρωματική πλάκα; Η εξήγηση που δίνουν οι ερευνητές είναι η προσκόληση των φθοριούχων ιόντων στον υδροξυαπατίτη, κεντρικό στοιχείο σε περιπτώσεις ενεργού μικραασβεστοποίησης. Ο χρονισμός της συγκεκριμένης παρατήρησης με τα οξέα στεφανιαία επεισόδια χρειάζεται να καθοριστεί σε προοπτικές μελέτες, που θα ακολουθήσουν. Σε περίπτωση συσχέτισης των ευρημάτων του 18F-NaF PET-CT με μελλοντικά στεφανιαία ή αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, θα πρέπει να καθοριστεί ποια είναι η καλύτερη αντιμετώπιση για την αποτροπή τους.