Χορήγηση διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής για διάστημα πέραν των 12 μηνών αυξάνει σημαντικά την επίπτωση μείζονος αιμορραγίας, χωρίς να προστατεύει από έμφραγμα και θάνατο, σύμφωνα με την DES LATE, η οποία αναρτήθηκε στον ιστότοπο του περιοδικού Circulation (e publish, ahead of print).
Η μελέτη συμπεριέλαβε 5.045 ασθενείς, που αντιμετωπίστηκαν με τοποθέτηση stent με φάρμακο και δεν παρουσίασαν κάποιο καρδιακό σύμβαμα κατά τους πρώτους 12 μήνες. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε 2 ομάδες: στην πρώτη διεκόπη η κλοπιδογρέλη (2.514 ασθενείς), ενώ στην δεύτερη συνεχίστηκε για δύο ακόμα έτη (2.531 ασθενείς) με κλινική παρακολούθηση για την διαπίστωση καρδιακού θανάτου, εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου (ο συνδυασμός των οποίων αποτέλεσε το πρωτογενές καταληκτικό σημείο της μελέτης).
Από τους ασθενείς που συνέχισαν την κλοπιδογρέλη 61 (ποσοστό 2,6%) παρουσίασαν κάτι από τα ανωτέρω συγκρινόμενοι με 57 (ποσοστό 2,4%) από τους ασθενείς που ελάμβαναν μόνον ασπιρίνη (100-200mg). Πιο αναλυτικά τόσο η επίπτωση καρδιακού θανάτου (0,8% στην ομάδα της ασπιρίνης – 1,2% στην ομάδα της διπλής αγωγής) όσο και η επίπτωση εμφράγματος μυοκαρδίου (1,2% στην ομάδα της ασπιρίνης – 0,8% στην ομάδα της διπλής αγωγής) δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ των δύο ομάδων.
Η μόνη παρατηρηθείσα στατιστικά σημαντική διαφορά ήταν η αύξηση κατά 29% των μειζόνων αιμορραγιών (με βάση τα κριτήρια των μελετών TIMI) στην ομάδα της διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής κατά την διετή παρακολούθηση.
Η μελέτη DES LATE έρχεται προς επίρρωση προηγουμένων μελετών, οι οποίες ανέδειξαν την επιβλαβή επίδραση της συνέχισης της διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής μετά τους πρώτους 12 και, άλλες, μετά τους πρώτους 6 μήνες, που ακολουθούν την εμφύτευση stent με φάρμακο. Ο τυχαιοποιημένος χαρακτήρας της DES LATE αναμένεται να επιδράσει στην απόρριψη της συνεχιζόμενης λανθασμένης πρακτικής χορήγησης διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής για μεγάλα και, εν πολλοίς, απροσδιόριστα χρονικά διαστήματα. Στην πραγματικότητα το ερώτημα που πλέον τίθεται για την μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών με σταθερή στεφανιαία νόσο, που αντιμετωπίζονται με εμφύτευση stent με φάρμακο, είναι αν θα διακοπεί η κλοπιδογρέλη μετά τους πρώτους 6 ή θα συνεχιστεί για 12 μήνες.